mercredi 28 octobre 2009

Las « Fecas » de Limós

.
.


Lo tèrme « fecas » designa la musica, la dança e quitament Carnaval dins sa globalitat « Limós fa fecas » e s’emplega tostemps al plural.
Las “Fecas” de Limós se caracterizan per una alternància de sortidas de bendas vestidas en peiròts sus la plaça principala de la vila. Se considera coma lo carnaval mai long del mond.

Segon una tradicion que data del sègle XIV, los molinièrs celebravan la remesa de lors censes al monestièr de Prolhe lo jorn del Dimars gras. Acompanhats pels joglars, percorrissián la vila en lançar de dragèas e de farina. Celebran Carnaval a Limós dempuèi 1604. Se fasiá en costum de molinièr amb un foet e una biaça de farina. Las personas masquetadas dançavan de farandòlas al son dels grailes e dels tamborns.

Dempuei 1604, son de « bendas » que cada dimenge, entre l’Epifania e lo Dimècres de las Cendres, logan una musica e la « menan » lentament a l’entorn de las arcadas de la Plaça.
Uèi lo carnaval s'estira tre la debuta de genièr fins a la mi-caresma, e met en branla mai d’un desenat de grops qu’animan los disabtes, los dimenges e la jornada del Dimars Gras.
Lo darrièr dimenge, Carnaval es cremat après esser estat jutjat. La benda « oficiala » a l’onor de menar la musica aqueste jorn e cada anada la benda « oficiala » càmbia ( se fa un rotlament, un desencalatge…). Atal la benda qu’a cremat Carnaval obrirà lo calendièr de l'annada seguenta.

Una benda de « fecas » mena tres còps la musica, le jorn de sa sortida: 11h, 17h e 22h:
- la sortida del matin es la “satira” consacrada a un tèma causit dins l’actualitat
- la sortida de la vesprada, amb los costumes tradicionals, es una animacion que recampa lo “tot” Limós a l'entorn de la plaça
- la sortida de la sera es dedicada a l’estetica del Carnaval: emocion de la gestuala dels dançaires, la belesa dels costums e l’emmascament de la musica, amb lo lum e lo perfum de la resina de las entòrchas.

Las fecas : son de bendas compausadas d’un vintenat de personas. De règlas fixadas pel comitat de carnaval federan e règlan las fecas. Sos accessòris necites son la masqueta, la cagola e los gants per que las reconescan pas, la caravena e la biaça plena de confètis per embestiar lo public.




La musica : un quinzenat de musicians, tambor e tambora en cima, e los instruments de coire coma la trompeta, la clarineta, l’elicon o lo tira buta jògan d’aires binaris o terciaris sus los quals fecos e godilhs dançan sus un pas caracteristic.




Los godilhs : Sol, en pichon grop o en benda, los godilhs son las masquetas que se tenon darrièr la musica quand jòga. Amb de desguisaments grotesques, caricaturals o burlesques, son d’elements incontrolats de la fèsta que se trufan dels espectators. La trufariá es un jòc de la reconeissença entre la persona masquetada que parla a un espectator amb una votz subraguda en li balhar d’indicis per manténer l’intriga e en ensajar de se far pagar un còp. Mas d’annadas en annadas, n’i a de mens en mens, benlèu victimes de la multiplicacion de las bendas.



La fin de carnaval :

La fin de carnaval se debana durant la « nuèit de la blanqueta de Limós » amb lo jorn del jutjament de Sa Majestat Carnaval, jutjament en occitan que s’acabarà amb sa cremacion. A’n aquesta escasença, las fecas e lo public tòrnan prene la cançon Adieu paure Carnaval.

Bibliografia :

D. Fabre e C. Camberoque : " La fête en Languedoc".

G. Chaluleau " Le Carnaval de Limoux".

A. Boyer : " Carnaval de Limoux" dins « Escrits al mieu Païs ».


Video:

http://www.sunfrance.com/videos/culture_et_tradition/los_fecos_de_limoux
.
.

Cançons

.
.

Carnaval es arribat

Carnaval es arribat
Fuma la pipa fuma la pipa
Carnaval es arribat
Fuma la pipa sens tabat.

Fuma la pipa fuma la pipa
Fuma la pipa sens tabat,
Fuma la pipa fuma la pipa
Fuma la pipa sens tabat.


Adieu paure Carnaval

Adieu paure adieu paure
Adieu paure Carnaval
Tu te’n vas e ieu demòri
Per manjar la sopa a l’alh.

Aquela cançon se canta lo ser del dimars gras quand se fa cremar lo Carnaval


Carnaval remena remena

Repic :
Carnaval remena remena
Carnaval remena aital.

Carnaval remena remena
Carnaval remena lo cap (bis).

Carnaval remena remena
Carnaval remena lo braç (bis).

Carnaval remena remena
Carnaval remena lo pè (bis).

Carnaval remena remena
Carnaval remena lo cuol (bis).

.
.

PROGRAMA 2010

.
.








....GENIER 2010
DIMENGE 10 - LES MEUNIERS
DISSABTE 16 - LES REMENILS - LES INFIALURS D'ACHILLE
DIMENGE 17 - LE TIVOLI
DISSABTE 23 - LES PIOTOS - LES DROLES
DIMENGE 24 - MONTE CRISTO
DISSABTE 30 - LES ENCANTADOS - LAS POUPINETOS
DIMENGE 31 - LES AÏSSABLES
....Vacanças escolaras del 13 de Febrièr al 1er de Març 2010
....FEBRIER 2010
DISSABTE 6 - LES... BROUNZINAÏRES - LES RAMBAÏURS
DIMENGE 7 - LES BLANQUETIERS
DISSABTE 13 - LES PEBRADOUS - LES SIEURS D' ARQUES
DIMENGE 14 - LE PARADOU
DIMARS GRAS 16 - LES ANCIENS
DISSABTE 20 - LES PICHOUNS - LES TAPS
DIMENGE 21 - LAS FENNOS
DISSABTE 27 - LES ESTABOUSITS - LAS COUDENOS
DIMENGE 28 - L'ARAGOU
....MARC 2010
DISSABTE 6 - LOS CARNAVALS DEL MONDE - LES AFOGATS
DIMENGE 7 - SORTIDA DE TOTAS LAS BANDAS
DILUNS 8 - LAS ESCOLAS 1
DIMARS 9 - LAS ESCOLAS 2
DIMECRES 10 - CONCORS DE TRAVESTITS INFANTILS
DIVENDRES 12 - LES RETRAITES
DISSABTE 13 - LES MAÏNATCHES - LES KOPINS
DIMENGE 14 - LES ARCADIENS
DISSABTE 20 - LES LIMOUXINS - LES JOUVES
DIMENGE 21 - NUECH DE LA BLANQUETA - LE PONT VIEUX

Rensenhaments :
Vila de Limos - Burèu municipal del torisme
04 68 31 11 82
.
.

Especialitats de Limós

.
.
Blanqueta de Limós :
http://www.limoux-aoc.com/

Nogat :
http://www.nougat-bor.com/
.
.

lundi 19 octobre 2009

Los Palhassas de Cournonterral

.
.
Cada an per lo "dimecres de las cendres" (l'endeman de "dimars gras") se debana un jorn estranh entre los jorns cornalencs : lo jorn de los Palhas!


Per 2010 serà lo dimècres 16 de mars...

L'istòria o la legenda ditz que los cornalencs eran acostumats a copar de lenha (euse) sus las tèrras d'Aumelàs. Mai aquò agradava pas a los d'Aumelàs, que los euses eran precioses. Es atal qu'un jorn quand arriberon los cornalencs per los euses, los d'Aumelàs los tabassèron. Dempuèi, quand los d'Aumelàs dintran dins Cournonterral... son plan recebuts!!!


D'òmes salvatges - vestits d'una saca de tela de jute borrada de palha amb de brancas de bois a las espatlas, lo cap cobèrt d'un "gibus" (capèl) ornat de plumas de piòta e la cara masquetada per lo "rabàs" (una pèl de tais tintada de blau), armats de pelhas dins las mans - an escampat de lia de vin dins las carrièras : aquel que vòl dintrar dins Cournonterral aqueste jorn es vestit de blanc e joga lo joc de se faire perseguir e d'esser cobèrt de lia de vin per las pelhas dels Palhassas...!


E rai per el qu'es passat per aicí per talastre: la vila aperten als Palhassas per tota la jornada, es barrada per lo jorn dels Palhassas!

"VOLEM FAIRE DELS PALHASSAS
L'USATGE DEL PAíS
CADUN SE DIBERTIS
AICí SUS AQUESTA PLAÇA
SI AQUO TE CONVEN PAS
ALMENS DEURIáS ANAR
AL PAíS DE TA MAIRE
AQUI LO VEIRIáS PAS."
.
.


Los Palhassas - Ligams pels curioses :


Lo primièr sit de Georges BORG consacrat als Palhassas :
http://georges.borg.free.fr/

Lo blòg del grop carnavalesc per seguir l'actualitat de las festivitats :
http://cournoncarnaval.canalblog.com/

Lo sit de Charles CAMBEROQUE :
http://www.camberoque.net/site/index.php3
.
.

Los Palhassas - Las "Escaletas"

"Las escaletas" son una especialitat de Cornonterral : son de còcas (amb un bon gost de citron) que se manjan per los Palhassas.

Son de bon far, mai se cal procurar los mòtles* e aquò es pas facil...!




Recèpta de las ESCALETAS : http://georges.borg.free.fr/cadrenouv000.htm

Los mòtles:



.

.




Los Palhassas - Qualques expressions!

.
.
"Sias farcit coma un Palhassa" Gros et mal fichu.

"Fai Pailhassa" Enfants qui se sont salis durant leurs jeux.

"Veja aquest Pailhassa" Regarde ce Pailhasse (péjoratif).

"A l'infer tot l'ivèrn, vai cercar Pailhassa, que te fara de plaça, vai cercar lo lop; que te fara mal" A l'enfer tout l'hiver, va chercher Pailhasse qui te fera de la place, va chercher le loup qui te fera du mal.

"Aquel que veirà pas cremar lo Palhassa" Celui qui ne verra pas brûler le Pailhasse: se dit de quelqu'un de mourant ou de trés âgé.


.

.

lundi 5 octobre 2009

Bonjorn a totis!

.
.



Quand èri pichoneta (es pas que siá tan granda ara, mas qualques ans an passat) contavan las istòrias de Catinon e Jacotin que s'ausissián a la ràdio...


E coma mon fraire se sona "Jacques" e ieu "Chantal", nos disián "la Catinon e lo Jacotin"!


Per aquò vos vòli faire conseisser aquelis dos personatges que son pas tan piòts qu'aquò...!!!
.
.


Una istorieta de Catinon e Jacotin

.
.

Falsa rota

Figuratz-vos que la setmana passada, la Catinon e lo Jacotin avián fait un espet: avián decidat d'anar chas la cosina Leocadí que demòra pròche d'Agen, al país de las prunas, e que los aviá convidats a festejar la Sant Pòrc. Èran partits ambe lo tren.
E a Tolosa Matabiau devián cambiar de tren per préner aquel de Bordèus. Per nòstres citoièns que son gaire acostumats a voiatjar , èra aquì un afar espinut. Alavetz prenon tot lo temps que caliá per plan legir las plancartas e, segurs de lor còp, mòntan dins un vagon.
Un còp de fiulèl. E lo trèn se met en rota. I aviá una brava ora que rotlavan quand lo controlur ven a passar. La Catinon e lo Jacotin presentan lor bilhets.
- A! Mès aquò va pas! çò ditz lo controlur. Avètz de bilhets per anar a Agen e aquel tren va a Narbona.
- Qué nos cantatz aquì? brama la Catinon tota estabornida.
- Canti qu'en lòc d'Agen, dins un quart d'ora, anatz desbarcar a Narbona.
- E ben! Aquò's de pròpre! s'exclama la Catinon enfaronida . Se pòt dire qu'aquò marcha plan dins vòstra botica! Mès digatz-me! Aquò i arriba sobent a vòstre mecanician de se trompar de rota atal?

Escotar "Sèm timbrats" de Catinou & Jacouti : http://www.youtube.com/watch?gl=FR&hl=fr&v=BFi0fo7K6KQ
.
.

Carles Molin

.
.
Carles Molin (Charles Mouly, en francés), nascut a Vinzelle (nom francés) (Avairon) lo 19 de març de 1919, mòrt lo 1er de març 2009 a Vigolet-Auzil (Nauta Garona) es un jornalista de ràdio e de premsa, escrivan e autor de teatre, illustrator, creator dels personatges de Catinon e Jacotin que coneguèron una granda celebritat dins lo Tolosenc dins la segonda meitat del sègle XX.

Es lo filh d'Enric Molin (1896-1981), majorau del Felibritge, autor de mai de 30 obratges (poesia, romans, teatre) en lenga occitana, creator de l'Almanac roèrgas.

Per ne saber mai sus Carles Molin http://fr.wikipedia.org/wiki/Charles_Mouly

Claudi Marti rend omenatge a Carles Molin: " En aquel temps de mos dètz ans Charles Mouly foguèt nòstra Universitat Occitana de las quatre sasons, Los Professors s'apelavan Catinou, Jacouti que vivián a Minjacebos e nos venian parlar a travès de la ràdio de Tolosa. Tota la familha recampada escotava, de sabi que dins cada ostal de ma carrièra diguns auriá pas mancat lo rendètz-vos setmanal que nos balhavan.Te remercejam totes Carles, e que la tèrra te siague lauciera ".

Videos: http://www.canal-u.tv/canalu/producteurs/vo_universite_toulouse_le_mirail/dossier_programmes/occitan/charles_mouly_de_compolibat_a_catinou
• 05:44 Una enfància en Roèrgue
• 05:37 Enric Mouly e lo Grelh Roergàs
• 08:06 Catinou a la ràdio « Los Pescafis »
• 04:56 Lo succès de Catinou
.
.