*
"Isatis Tinctoria", es lo nom scientific del pastèl, aquela planta a flor jaune es conesguda dempuèi l'antiquitat. Mai son utilisacion coma tintura se desvolopa pas qu'a l’Edat Mejana.
Lo Pastèl occitan, lo melhor d’Europa, a conegut son « Edat d’aur » pendent la renaissenca cap al segle XVI. Lo climat e lo terren del miejorn se prestan a sa cultura (22 tonas per ectara). Las proprietats de tintura proven exclusivament de la fuèlha, que deu èsser culhida a-per-tièra de lor maduretat. La culhida es donca escalonada entre la St Joan e lo mes de novembre.
Tinas de fuèlhas de Pastèl avant l’extracion del pigment pur © bleu de lectoureAprèp la culhida, l’essencial delora de far : trissatge a la mòla, fermentacion, preparacion per obténer una mena de « còca ». Las « còcas » / « cocanhas » èran mesas a secar sus de “masts” (de “cocanhas”) fòra de man dels raubaires. Las còcas / cocanhas èran puei reduitas en podra e condicionadas per l’exportacion. Puèi venon la collècta, lo transpòrt e la venta dins tota l'Europa. Lo cycle del pastèl, de la semenason al pagament, s'espandis sus quatre annadas.
Las « còcas » / « cocanhas »
Lo mast de cocanha.
Lo pigment pur.
Tintura.
Uèi, las recercas en quimia an permes d’acorchar lo procediment d’extracion e d’eliminar la fasa de la “còca”. Aquela tecnica, pai rapida, permes d’extraire un pigment pur qu’ es utilisat per las bèlas arts, la decoracion e lo textil. De recercas son en cors per los cosmetics, lo sector de l’ automobila…
Cf: « Histoire chronologique de la civilisation occitane » / André Dupuy
Ausèl de la mar granda
Cantat per
- Diga-me ausèl de la mar granda
Tu que vòlas totjorn ser e matin
Butat pel marin o la cisampa
Diga-me ont es lo meu camin...
- Ton camin es aquel que t'amaga
Darrièr cada arbre cada panical
Ton camin es aquel que te fargas
A tu de lo traçar plan coma cal.
- Diga-me ausèl de la montanha
Tu que sabes ont naisson las nivols
Digas me lo país de cocanha
Cossí far per lo trapar un jorn...
- Aquel país es aquel que dessenhas
Sus la saula fina de ton òrt
Aquel país es aquel que t'ensenhan
Dins la nèch los teus sòmis los pus fòls.
- Diga-me auselon del viatge
Tu que totjorn segues lo printemps
Per delà lo mendre paisatge
Diga-me se l'amistat dura longtemps...
- L'amistat es quicòm que s'encontra
Al sortir de l'ombra de ton niu
Es coma una istòria que se conta
A tu de la far durar tot un briu.
- Diga-me rossinholet salvatge
Tu que totjorn cantes nèit e jorn
Aval arrucat dins ton boscatge
Diga-me cossí far una cançon...
- Una cançon es una flor que puèlha
Jos las pèiras gròssas del camin
Dins l'agach dels òmes, de las bèstias
O dins las prigondors de l'infinit.
